به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، این تصمیم جدید هیئت وزیران شامل شش شاخص است که بر اساس آن، اگر هر خانوار یکی از این ویژگی‌ها را داشته باشد، احتمال حذف یارانه آن وجود دارد. شاخص‌های جدید حذف یارانه خانوارهایی که در یک سال بیش از پنج سفر خارجی داشته باشند. مالکین املاک و مستغلات […]
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، این تصمیم جدید هیئت وزیران شامل شش شاخص است که بر اساس آن، اگر هر خانوار یکی از این ویژگی‌ها را داشته باشد، احتمال حذف یارانه آن وجود دارد.
شاخص‌های جدید حذف یارانه
- خانوارهایی که در یک سال بیش از پنج سفر خارجی داشته باشند.
- مالکین املاک و مستغلات با مجموع ارزش بالای ۳۵ میلیارد تومان.
- افرادی که مالک خودروهای سواری یا وانت با شماره انتظامی شخصی و ارزش بیش از ۳ میلیارد تومان باشند.
- خانوارهایی که درآمد بالاتری از سقف مشخص شده داشته باشند.
- خانوارهایی که میزان خرید آنها از طریق حساب‌های غیرتجاری از حد مشخص بالاتر باشد.
- ایرانیان مقیم خارج از کشور.
این تغییرات علاوه بر هدفمندی یارانه‌ها، در راستای کاهش فاصله طبقاتی و توزیع عادلانه‌تر منابع اجرایی شده‌اند.
تاریخچه یارانه‌های نقدی در ایران
یارانه نقدی در ایران از آذرماه ۱۳۸۹ و در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به طور رسمی آغاز شد. در ابتدا، مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر نفر به حساب خانوارها واریز می‌شد. هدف اصلی این طرح، اصلاح نظام توزیع یارانه‌ها و کاهش فاصله طبقاتی بود. اما با گذشت بیش از ۱۴ سال، هنوز در خصوص میزان و نحوه پرداخت یارانه‌ها اختلافاتی در سطح دولت‌ها و مقامات اجرایی وجود دارد.
مورد بحث بودن یارانه‌های نقدی در دولت‌های مختلف
با تغییر هر دولت در ایران، موضوع یارانه نقدی دوباره مطرح می‌شود. در دولت سیزدهم، برای کاهش شکاف طبقاتی و افزایش قدرت خرید دهک‌های کم‌درآمد، طرح‌هایی چون کالابرگ الکترونیکی به اجرا درآمد. در این دولت، علاوه بر اصلاح فرآیند توزیع یارانه، میزان یارانه دهک‌های پایین افزایش یافته و یارانه‌های نقدی به طور قابل توجهی بیشتر شد.
چالش‌های کسری بودجه و ناترازی منابع هدفمندی یارانه‌ها
یکی از مشکلات اصلی در پرداخت یارانه‌ها، کسری بودجه و ناترازی منابع هدفمندی یارانه‌هاست. این امر به دلیل عدم تحقق کامل منابع پیش‌بینی‌شده در بودجه و مشکلاتی که در تأمین منابع مالی از سوی شرکت‌های تأمین‌کننده منابع وجود دارد، شدت گرفته است. این وضعیت موجب شده است که سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها برای پرداخت یارانه‌ها به اقشار مختلف، مجبور به استقراض و ایجاد فشارهای مالی بر اقتصاد کشور شود.
تجزیه و تحلیل لایحه بودجه ۱۴۰۴ و سیاست‌های یارانه‌ای
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، مسئله حذف یارانه پردرآمدها همچنان به عنوان یکی از موضوعات مورد بحث باقی مانده است. در حالی که در این لایحه به پرداخت یارانه بیشتر به نیازمندان اشاره‌ای نشده است، احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اخیراً از تصویب آئین‌نامه‌ای برای حذف یارانه پردرآمدها خبر داده است. با این حال، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت تأکید کرده که موضوع حذف یارانه پردرآمدها هنوز در دستور کار قرار ندارد و تغییر دهک‌ها به زودی اجرایی نخواهد شد.
چرا یارانه‌ها به موضوعی پرچالش تبدیل شده است؟
دولت‌های مختلف ایران به دلیل کسری بودجه و ناترازی منابع، هر ساله با چالش‌هایی در پرداخت یارانه‌ها مواجه هستند. علاوه بر این، عدم اصلاح الگوی مصرف، مشکلات در شناسایی خانوارهای پردرآمد و ادامه سیاست‌های مالی نادرست موجب شده است که پرداخت یارانه‌ها نتایج مطلوبی نداشته باشد. این مشکلات هم‌زمان با تحریم‌های اقتصادی و عدم اجرای صحیح آزمون‌های وسع، باعث شده است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در شناسایی و حذف خانوارهای پردرآمد ناکام بماند.
چشم‌انداز آینده: اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای
برای کاهش هزینه‌های دولت و جلوگیری از هدررفت منابع، نیاز است که نظارت بیشتری بر نحوه تخصیص یارانه‌ها و اجرای قوانین مربوط به هدفمندسازی یارانه‌ها صورت گیرد. همچنین، باید سازوکارهایی برای شناسایی دقیق خانوارهای پردرآمد و حذف آنها از فهرست یارانه‌بگیران تدوین شود. در غیر این صورت، ادامه این روند می‌تواند فشار مالی بیشتری به دولت و اقتصاد کشور وارد کند.
در نهایت، باید منتظر بود تا رویکرد دولت در خصوص حذف خانوارهای پردرآمد از لیست یارانه‌بگیران و تحقق نظام پرداخت عادلانه روشن شود و مشخص شود که آیا دولت در ایجاد تغییرات مؤثر در این زمینه موفق خواهد بود یا خیر.
